Μία διαταραχή του συναισθήματος που αφορά γυναίκες που έχουν γεννήσει και εμφανίζεται την περίοδο της λοχείας ή αρκετά αργότερα.

Βέβαια δεν σημαίνει πως όλες οι γυναίκες θα βιώσουν αυτή την κατάσταση ή τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό. Αυτή η διαταραχή του συναισθήματος επηρεάζει περίπου το 10-20% των νέων μητέρων. Η κάθε περίπτωση είναι πάντα μοναδική.

Ίσως λοιπόν, νοιώθετε συναισθήματα που σας προκαλούν δυσφορία, μια αρνητική και ανεξήγητη κατάσταση από την οποία νοιώθετε πως δεν μπορείτε να βγείτε,  όπως ένα συναίσθημα  απόγνωσης, ανικανότητας να διαχειριστείτε την κατάσταση, μια συνεχή διάθεση για κλάμα, η έλλειψη σύνδεσης με το μωρό σας και αμφισβήτηση της ικανότητάς σας να φροντίσετε τόσο τον εαυτό σας ή και το μωρό σας. Ίσως νοιώθετε αποστασιοποιημένη από το μωρό ή τον σύντροφό σας ή ακόμα και να κάνετε σκέψεις περίεργες και αρνητικές πως μπορεί να βλάψετε τον εαυτό σας ή το μωρό σας. Νοιώθετε πως κανένας δεν σας καταλαβαίνει.

Εδώ θα πρέπει να διαχωρίσουμε τις έννοιες: επιλόχεια κατάθλιψη και μελαγχολία της λοχείας (babyblues) καθώς συχνά οι δύο έννοιες συγχέονται.

Η δεύτερη (μελαγχολία της λοχείας αλλιώς «babyblues»), είναι μία ήπιας μορφής μελαγχολία που βιώνουν 4 στις 5 γυναίκες στην λοχεία, η οποία χαρακτηρίζεται από κλάμα, δυσφορία, άγχος, δυσκολία στον ύπνο και ευερεθιστότητα. Εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό και υποχωρεί στις δύο εβδομάδες περίπου, συνεπώς είναι μία προσωρινή κατάσταση που σαφώς διακρίνεται από την επιλόχειο κατάθλιψη.

Η επιλόχειος κατάθλιψη αφορά μια κατάσταση που επιμένει και εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα. 

Τα συμπτώματα της μεταγεννητικής κατάθλιψης είναι παρόμοια με αυτά της κατάθλιψης. Σε αυτά συγκαταλέγονται τα εξής:

• Θλίψη ή κακή διάθεση
• Αδυναμία να απολαύσετε πράγματα που συνήθως σας ευχαριστούν
• Κόπωση ή απώλεια ενέργειας
• Αδυναμία συγκέντρωσης ή μειωμένο εύρος προσοχής
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση
• Διαταραγμένος ύπνος ακόμα και όταν το μωρό σας κοιμάται
• Αλλαγές στην όρεξη

Ενώ συνηθισμένο χαρακτηριστικό της επιλόχειας κατάθλιψης είναι το έντονο άγχος.

Οι έρευνες συνδέουν την επιλόχειο κατάθλιψη με τις ορμόνες, οι οποίες κατά την περίοδο της κύησης αλλά και μετά μεταβάλλονται σημαντικά. 

Η ορμονική αλλαγή που συντελείται στον οργανισμό της γυναίκας, καθώς τα επίπεδα των οιστρογόνων αλλά και άλλων ορμονών - που συνδέονται με την σύλληψη και την γέννα «πέφτουν» ξαφνικά με την γέννηση του μωρού, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της ψυχικής διάθεσης, μελαγχολία, θλίψη ή και κατάθλιψη.

Οι ορμόνες έχουν βασική επίδραση στα συναισθήματα, στη σκέψη και στη συμπεριφορά του ανθρώπου. Οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στη μελαγχολία της λοχείας, στην επιλόχεια κατάθλιψη, όπως και στην επιλόχεια ψύχωση.

Εκτός από αυτές τις ορμονικές αλλαγές, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν αυτά τα συναισθήματα, όπως οι παρατεταμένες περίοδοι κόπωσης ή εξάντλησης, λιγοστός ύπνος, οι δυσκολίες κατά τον θηλασμό και άλλες επιλόχειες επιπλοκές, καθώς επίσης η οικογενειακή κατάσταση, το περιβάλλον της μητέρας, η σχέση με τον σύντροφό της, η προηγούμενη ή η τωρινή κατάσταση υγείας της μητέρας (σωματική και ψυχική), η κατάσταση υγείας του βρέφους καθώς και άλλοι παράγοντες όπως:

• Ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας (μητέρας - κληρονομικοί παράγοντες)
• Βιολογικές αιτίες
• Αρνητική εμπειρία από προηγούμενη εγκυμοσύνη
• Έλλειψη υποστήριξης
• Εμπειρίες από δύσκολη παιδική ηλικία
• Εμπειρία κακοποίησης
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Αγχωτικές συνθήκες διαβίωσης
• Σημαντικά γεγονότα ζωής (πένθη, χωρισμοί, αλλαγές στην ζωή)

Υ.Γ.:  Μιλήστε με ειδικό. Η επιλόχεια κατάθλιψη, μπορεί να καταστρέψει την εμπειρία της μητρότητας, την τόσο σημαντική και μοναδική για τη μητέρα και το βρέφος, να καταπονήσει την σχέση σας με το μωρό αλλά και με τον σύντροφό σας.

Μιλήσετε για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Όσο πιο νωρίς μιλήσετε, τόσο πιο νωρίς θα λάβετε τη βοήθεια που χρειάζεστε.

Γυναίκες με σημαντικούς παράγοντες κινδύνου, όπως το προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, το χαμηλό εισόδημα, η βία από τον σύντροφο ή το στενό οικογενειακό περιβάλλον, η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή τα τρέχοντα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, μπορούν να βοηθηθούν από συμβουλευτικές παρεμβάσεις - όπως η γνωσιακή συμβουλευτική θεραπεία και η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία - που έχει διαπιστωθεί ότι είναι αποτελεσματικές ως προς την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση της επιλόχειας ή μεταγεννητικής κατάθλιψης.

Σαμόλη Ειρήνη Ψυχολόγος (Grow your Soul - Healing Psychology - Λοχεία και κατάθλιψη,  Σαμόλη Ει., 2025)

*Το περιεχόμενο της παρούσας σελίδας αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας. Ν. 2121/1993